Скачать 211.23 Kb.
|
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ «Табиғи сипаттағы құбылыстар» 5В073100 «Тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау» мамандығына арналған СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ Семей 2014 Алғы сөз 1 ӘЗІРЛЕГЕН Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті «Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының аға оқытушысы Бакирова Л.С. ____________ «02» 09. 2014 ж. 2 ТАЛҚЫЛАНДЫ 2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті «Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының отрысында Хаттама № 1 «___» ____ 2014ж. Кафедра меңгерушісі _________ доцент Е.Н. Артамонова 2.2 Аграрлық факультетінің оқу - әдістемелік бюросында Хаттама № 1 «___» ____ 2014ж. АФ ОӘБ төрайымы _________ профессор м.а. Г.И. Джаманова 3 БЕКІТІЛДІ Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесі мақұлдап басып шығаруға ұсынады Хаттама № 1 «___» ____ 2014ж. Оқу- әдістемелік кеңестің төрайымы, оқу әдістемелік жұмысы бойынша проректор _________ профессор Г.К.Искакова 4 № 1 басылым 18.09.2013ж. ОРНЫНА ЕНГІЗІЛГЕН Мазмұны
1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР 1.1 Пәнді оқытушы туралы жалпы деректер Бакирова Ляйля Сапарбаевна, аға оқытушы «Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасы Жұмыс телефоны 53-07-92, оқу ғимараты № 8, кабинет 128 Сабақ өткізілетін аудитория № 8 оқу ғимараты, 135 аудитория Пән бойынша кредит саны - 3 1.2 Пәннің қысқаша мазмұны: «Табиғи сипаттағы құбылыстар» пәннің жүргізу мақсаты табиғи көріністердің немесе биосфера мен техносферада жиі кездесетін жойқын құбылыстарың біртұтастерімен студенттерді таныстыру. Табиғи дулей зілзала мен процесстер қауіпті әсерлердің шығуының себептері болып табылады. Оларға жататындар: жер сілкінісі, борандар, құйындар, ормандар өрті, эпидемиялар, эпизоотиялар, эпифитотиялар, орман мен ауыл шаруашылығының зиянкестерінің кең таралуы, қатты, тұрақты аяздар т.б. көптеген жойқын құбылыстар дүлей зілзаларға әкеліп соғады.
Студенттерді оқытудың негізгі мақсаты ұйымдастырушылық және басқару мәселелерін шешу, болжау, қауп туғызуы мүмкін немесе қауіпті табиғи көріністерді алдын алу, олардан халықты қорғап, төтенше жағдайлардан халықпен шаруашылықтың территориялық біртұтас функциясының тұрақтылығын арттыру жайлы олардың теория және практика жағынан дайындау. 1.4 Пәнді оқытудың негізгі себептері: Ұйымдастырушылық және басқару мәселелерін шешу, болжау, қауп туғызуы мүмкін немесе қауіпті табиғи көріністерді алдын алу, олардан халықты қорғап, төтенше жағдайлардан халықпен шаруашылықтың территориялық біртұтас функциясының тұрақтылығын арттыру жайлы олардың теория және практика жағынан дайындау. 1.5 Пәнді оқу нәтижесінде студент білуі қажет:
1.6 Пәннің пререквизиттері: Геоэкология 1.7 Пәннің постреквизиттері: Құтқару жұмыстарының тактикасы және ТЖ салдарын жою. 2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ МЕН САБАҚТҮРІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ САҒАТТАРДЫҢ БӨЛІНУІ Кесте 1
«Табиғи сипаттағы құбылыстар» курсын берілген бағдарлама бойынша реттелген түрде оқу керек. Нәтижелердің логикалық жолдарын ұғынып, анықтамалар мен негізгі түсініктерді ажырата білу қажет. Теориялық материалдарды оқу кезінде және есептерді шешуде міндетті түрде төтенше жағдайдың өту кезіндегі физикалық құбылыстардың мағынасына көңіл аудару қажет. Студенттер пәнді оқып-үйренуге арналған әдістемелік нұсқаулармен танысып пәнді толық меңгерулері керек. Әдістемелік нұсқау пәннің кейбір бөлімдерін студенттермен үздік жұмыс жасау ретінде жүргізіледі. Әдістемелік нұсқаулар құрамына:
Пәнді оқыту барысында дәрістерде Төтенше жағдайлардың туындауына әкелетін стихиялық құбылыстар мен табиғи процесстердің жіктелуі. Қазақстан аймағындағы қолайсыз және қауіпті табиғи құбылыстардың алуан түрлілігі. Стихиялық апаттар. Жер сілкінісі кезінде қауіпті қабылдау ерекшелігі.Селдің түрлері және ұзақтығы. Селдерді болжау, алдын алу шаралары. Қазақстанның селдік қауіпті аудандар. Селдердің күші және қарқындылығы, жиілігі. Қар көшкінінің болу уақытын анықтау әдістері, қар көшкінінің қорғану тәсілдері. Қауіпті құбылыстардың басқа түрлері: опырмалар, себілулер, беткейлік ағылу, жер бетінің отыруы және ойылымы, эрозия, шаңды дауылдар, т.б. Олардың ерекшеліктері, жағымсыз факторлары, қорғану құралдары, салдарды жою тәсілдері. Ішкі суқоймаларда болатын гидрологиялық қауіпті құбылыстардың түрлері: су тасқыны, су тасу, нөсерлік су тасу, желдік айдамалар, судың төмегі деңгейлері, сең буылуы және тоқтауы, жер асты сулар деңгейінің көтерілуі. Теңіздік гидрологиялық қауіпті құбылыстар: тайфундар, теңіз деңгейінің қатты толқулары немесе тербелісі, мұздық жамылғы және т.б. Анықтамасы және сипаты, күші және қарқындылығы, жиілігі және ұзақтығы, зақымдаушы факторлар, алдын алу және гидросферадағы әр қауіпті құбылыс үшін құтқару жұмыстарының түрлері. Метеорологиялық қауіпті құбылыстардың түрлері: дауылдар, күшті жел, торнадо, шквалдар, құйындар, дүлей құйын, қатты жаңбыр, бұршақ, қалың қар жауу, көкмуз, аяз, боран, ыстық, туман, құрғақшылық, аңызақ. Анықтамасы және сипаты, кеңістіктік таралуы, күші және қарқындылығы, жиілігі және ұзақтығы, жағымсыз әсерлері, болжам, алдын алу шаралары, атмосферадағы әр қауіпті құбылыс үшін құтқару жұмыстарының түрлері Табиғи өрттердің түрлері: ормандық, далалық және шымтезектік. Олардың сипаттамалары, туындау, даму және таралу ерекшеліктері. Жағымсыз әсерлері, болжам, алдын алу шаралары, табиғи өрттерді таратпау және сондіру тәсілдері. Адамдардың өте қауіпті жұқпалы аурулары (эпидемиялар) Клиникалық белгілер және аурулардың ерекшелігі, алдын алу және қорғану шаралары. Эпизотии, клиникалық белгілері және аурулардың ерекшелігі, алдын алу және қорғау шаралары. Студенттер аудиторлық тәжірбие сабақтары мен СОӨЖ кезінде ҚР табиғи сипаттағы төтенше жағдайлардың классификациясы. Табиғи сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу жөніндегі шаралар (Ғылыми зерттеулер, жағдайды қадағалау, бақылау және болжау). Геологиялық қауіпті құбылыстар. Жер сілкінісі. Анықтамасы, классификациясы, күші, жиілігі және созымдылығы. Халықтың жер сілкінісі кезіндегі іс-әрекеті. Қарлы боран. Залалдан сақтандыру және оны азайту жөніндегі шаралар. Боранан кейінгі негізгі жұмыс түрлері. Қар көшкіні басып қалған адамдарды іздестіру, құтқару және кейінгі негізгі жұмыс турлері. Қазақстаның сырғымалар, сел қаупті аумақтары. Сел қаупінің белгілері, күші, жылдамдығы. Сырғымалар, қаупінің белгілері, сырғымалар болған кездегі сақтық шаралар сияқты тақырып бойынша жұмыс жасайды. Берілген материалды жақсы меңгеру үшін әр тақырып бойынша конспект құру керек. Аудиториялық сабақтар келесі түрлерден тұрады: дәріс, тәжірибелік сабақ, ОСӨЖ бөлігі. Пән бойынша әдістемелік нұсқаулар осы мамандық студенттеріне арналған. Оған дәріс тезистері, курстың тақырыптық жоспары, сабақ кезінде оқытушымен істейтін және студенттің өздік жұмыстарының тақырыптары, өзіндік бақылауға арналған тест сұрақтары, рефераттар тақырыбы, ұсынылатын әдебиеттер тізімі кіреді. Емтиханға өзіндік дайындық үшін сұрақтар тізімі. Рейтингтік шкаланы істелген жұмыс көлеміне қарай бағалайды. Нұсқаулар: оқу үрдісіне белсенді қатысу, үй тапсырмаларын орындау, сабақтарда кері байланысты конструктивті қолдау, ұжымдық жұмысқа атсалысу, жауапкершілікті бөлу. Курстастарына және оқытушыларға мейрімді, ашық, адал, төзімді болу. Әдістемелік нұсқаулар студенттерге тәжірбиелік–зертханалық жұмыстарды өздігінен және оқытушының біраз көмегімен орындауына мүмкіндік береді. Студенттер пәнді толық меңгеру үшін олар төмендегі талаптарды толық орындаулары қажет: Сабақ басталғанда оқытушыдан пәннің оқу-әдістемелік кешенін алып танысу. Аудиториялық сабақтарды (дәріс, тәжірбие сабақтары және ОСӨЖ) босатпау, дайындалып келу және белсенді қатысу, сөйтіп ең жоғары балл жинау.
Кредиттік жүйемен оқыту кезінде студенттің өздік жұмысын ұйымдастыру сапасын жоғарлату, оның ішінде әртүрлі үй тапсырмаларын орындау талаптары жоғары орын алады. Оқытушының көмегімен студенттің өздік жұмысы – кредиттік жүйемен оқыту кезіндегі оқу жұмысының бір түрі болып табылады. Ол аудиториялық сабақ диалог режим түрінде, сонымен қатар, аудиториядан тыс уақытта кеңес түрінде өткізіледі. СӨЖ «Табиғи сипаттағы құбылыстар» пәні бойынша тақырыптар берілген. Студенттер осы тақырыптарға берілген әдебиеттерді және қосымша әдебиеттер іздестіріп рефераттар жазып өткізуге тиіс. Әрбір рефераттың жоспары болуы және қолданылған әдебиеттердің тізімі берілуі міндетті. Көлемі 5-10 бет. Оны компьютерде теруге немесе қолмен жазуға рефераттарға арналған дәптерге жазуға болады. Тексеріліп бағасы қойылған реферат иесіне қайтарылады. 5 КУРС САЯСАТЫ Университетте қабылданған ішкі тәртіп талаптарын сақтау:
6 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ Студенттердің білімін бағалау күнделікті (апта сайын), аралық (7-ші және 15 –ші аптада) және қорытынды бақылау түрінде жүргізіледі. Қорытынды баға студенттің әр сабақтағы жұмысын, рефераттарды қорғау, өзіндік жұмыстарды, СӨЖО орындау нәтижелерінен құралады. Курс бойынша қойылатын баға күнделікті, аралық және қорытынды бақылауда алынған балдардың сомасы болып табылады. Пәнді оқыту кезінде олардың білімін тексеру үшін әртүрлі бақылау әдістері қолданылады:
Егер студент ауырып немесе басқа да себептермен сабаққа келмей, аралық бақылау рейтінгісін белгіленген уақытты тапсырмаса, онда ол ауырған немесе келмеген себептерін көрсететін, анықтайтын, дәлелдейтін арнайы құжаттар толтырылып, жеке аралық бақылау рейтінгісін тапсыру уақытын белгілейді. Студент қорытынды бағалауға тек семестр бойынша рейтинг балының қосындысы 50 пайыз не одан жоғары болған кезде ғана жіберіледі. Барлық тапсырмалар уақытында өткізілуі қажет. Кешігіп тапсырылған тапсырмалар автоматты түрде төмен бағаланады (10 пайызға). Сабаққа кешіккені үшін 0.5 балл төмендетіледі. Қалған сабақтар, себепті босатқан сабақтар график бойынша өтеледі. Осы талаптарды орындау емтиханға рұқсатты қамтамасыз етеді. «Табиғи сипаттағы құбылыстар» пәніне 1000 балл бөлінеді. (кесте 2):
Апта бойынша баллдарды бөлу және бақылау түрлері кестеде келтірілген. «Табиғи сипаттағы құбылыстар» пәнінен баллдарды бөлу Кесте 2
|
![]() | Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі Республикасы Білім және ғылым министрлігі Ғылым комитетінің Ш. Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институты 2015 ж. 29 қазанында... | ![]() | Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі Республикасы Білім және ғылым министрінің 2011 жылдың 17 маусымындағы №261 бұйрығымен бекітілген магистратура мен докторантураға... |
![]() | Диссертациямен Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Орталық ғылыми кітапханасында танысуға болады Жұмыс Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Е. А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінің қазақ әдебиеті... | ![]() | Диссертациямен Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Орталық ғылыми кітапханасында танысуға болады Жұмыс Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Е. А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінің қазақ әдебиеті... |
![]() | Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі білім және ғылым саласындағы бақылау комитеті Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Білім және ғылым саласындағы бақылау комитеті Алқасының 2003 ж. 23 маусымдағы (№8 хаттама)... | ![]() | Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Республикасы Білім және ғылым министрінің 09. 07. 2010 жылғы №367 бұйрығымен бекітілген |
![]() | Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі Республикасы Білім және ғылым министрінің 09. 07. 2010 жылғы №367 бұйрығымен бекітілген | ![]() | Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі Республикасы Білім және ғылым министрінің 09. 07. 2010 жылғы №367 бұйрығымен бекітілген |
![]() | Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Республикасының Білім және ғылым министрлігінің 2007 жылғы 11 наурыздағы №148 бұйрығымен бекітілген | ![]() | Қазақстан Республикасы Білім және ғылым саласындағы бақылау комитеті төрағасының Республикасы Білімжәне ғылым министрлігі Білім және ғылымсаласындағы бақылау комитеті ұсынатын ғылыми баспалар тізбесі |