Пәні: pvbsdt 2211 «Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядан мейірбикелік іс»




Скачать 173.43 Kb.
НазваниеПәні: pvbsdt 2211 «Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядан мейірбикелік іс»
Дата конвертации15.02.2016
Размер173.43 Kb.
ТипДокументы
источникftp://ftp01.kgmu.kz/SD/2 kurs/PVB i SDT/kaz/Lekcii/9-iwki aurula.doc
Ф КГМУ 4\3-04\02

ИП №6 УМС при КазГМА

От 14 июня 2007г.


Қарағанды мемлекеттік медицина университеті

Ішкі аурулар пропедевтикасы кафедрасы


ДӘРІС 4


Тақырыбы: «Ішкі аурулар клиникасындағы жедел жағдайлар».

Кредит: 2


Пәні: PVBSDT 2211 «Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядан мейірбикелік іс»


Мамандығы: 051101-«Мейірбике ісі»

Курс: 2

Уақыты: 50 минут


Құрастырушы: доцент м.а. Сулейменова Ш. Б.


Қарағанды-2011ж

Тақырыбы: «Ішкі аурулар клиникасындағы жедел жағдайлар».

Дәрістің мақсаты: Терапевтік тәжірибедегі жедел жағдайлар кезіндегі жедел жәрдем көрсетудің клиникасы және алгоритмімен студенттерді таныстыру.

Дәріс жоспары:

  1. Кіріспе. Тақырыптың өзектілігі.

  2. Гипертониялық криз. Мейірбикелік қатысу. Дәрігерлікке дейінгі жедел жәрдем.

  3. Ангинозды жағдай. Мейірбикелік қатысу. Дәрігерлікке дейінгі жедел жәрдем.

  4. Жедел сол қарынша жеткіліксіздігі (өкпе ісінуі). Мейірбикелік қатысу. Дәрігерлікке дейінгі жедел жәрдем.

  5. Бронх демікпе ұстамасы. Мейірбикелік қатысу. Дәрігерге дейінгі жедел жәрдем.

  6. Анафилактикалық шок. Мейірбикелік қатысу. Дәрігерлікке дейінгі жедел жәрдем.


Кіріспе. Тақырыптың өзектілігі:

Мейірбикелер тәжірибесінде жедел жағдайлар жиі кездеседі. Оған гипертониялық криз, бронх демікпе ұстамасы, сол қарынша жеткіліксіздігі кезіндегі тұншығу, анафилактикалық сілейме жатады. Мейірбикелер әлдебір манипулияцияны орындағанда, сондай-ақ кезекшілік кезінде, қасында дәрігер болмағанда жедел жағдайлардың симптомдарын айқындап алуы керек. Дәрігерге дейінгі жәрдем науқастың жағдайы сын сағатта немесе жедел жағдайда тұрғанына диагноз қойылған бірінші минуттан бастап көрсетілуі керек. Бәрінен бұрын мейірбикелер минут тіпті секундпен таласып, өз уағында қажетті жәрдемді көрсетуі керек.


Студент білуге тиісті:

  • терапиядағы жедел жағдайлардың негізгі қағидалары;

  • стационарда, амбулаторлық мекемелерде сын сағатта алғашқы медициналық жәрдем беруді ұйымдастыру жүйесі;

  • науқас жағдайының ауырлық дәрежесін бағалау өлшемдері;

  • дәрігерге дейінгі жәрдемнің өнімділігін бағалау өлшемі.

I. ГИПЕРТОНИЯЛЫҚ КРИЗ

Гипертониялық криз – клиникалық синдром. ГБ немесе симптоматикалық АГ кенеттен басталуымен және жедел күшеюмен сипатталады, артериялық қысым жылдам жоғары шекке жетеді, ми, жүрек қан тамыр және жалпы вегетативті бұзылудың субъективті және объективті көріністері байқалады.

Гипертониялық криздің диагностикалық өлшемі (науқастың шағымы):

  1. салыстырмалы кенеттен басталады (бірнеше минуттан бірнеше сағатқа дейін)

  2. АҚ дербес жоғары деңгейде. Кризде тек систологиялық немесе систоло-диастолалық қысым жоғарылауы мүмкін (Кушаковский М.С., 1995);

  3. энцефалопатияның белгісі болатын орталық жүйке зақымдалуының белгілерімен сипатталатын шағымдар (күшті бастың ауырсыну сезімі, бас айналу, жүрегі айну, құсу, көрудің бұзылуы, мүмкін мидың ошақтық симптомдары;

  4. жүректік шағымдар (кеуде тұсының ауырсынуы, жүректің қағуы, шалыс соғу, мүмкін ентігу);

  5. вегетативті дисфункцияның белгісі болатын жүйкелік сипаттағы шағымдар (қалтырау, қорқыныш сезімі, ашушаңдық, тершеңдік, ыстықтау, шөлдеу, несептің көбеюі)

Қараудың көрсеткіштері:

  1. жүрудің тұрақсыздығы;

  2. беттің қызаруы;

  3. естің бұзылуы;

  4. қолдың дірілдеуі;

  5. қозу (адинамия);

  6. АҚд және АҚс жоғарылауы

  7. пульс қысымының төмендеуі;

  8. брадикардия;

  9. тартысу мүмкін.

Клиникалық тұрғыда. Сондай-ақ тұтас өнімді жәрдем беру мақсатына лайықты ГК екі топқа бөліну керек (Gifford et al., 1991; N.Karlan, 1994):

Криздің I типі – АҚ бір сағат ішінде төмендетуді талап етеді (қарқынды емдеу бөлімінде ауруханаға жатқызу көрсеткіші: жедел қолқаның диссекциясы, жедел орталық жүйке бұзылысы, жедел жүрек бұлшық етіне қан жетіспеу, гипертониялық энцефалопатия, ОНМК, эклампсия, феохромоцитома).

Криздің II типі – АҚ 12-24 сағат ішінде төмендетуді талап етеді: жоғары диастолалық гипертензия (>130 мм с.б.) асқынусыз; гипотензивті дәрілерге сезімталдығы анық синдром; жүйелік СКД кезіндегі бүйректік криз.

Бұдан сырт, орталық гемодинамикаға байланысты ажыратылады (А.П. Голиков и соавт., 1985): гиперкинетикалық криз, гипокинетикалық криз және криздің эукинетикалық типі.

Гиперкинетикалық криз – систолалық АҚ кенет жоғарылауымен сипатталады – жылдам дамиды, салыстырмалы жеңіл өтеді, анық вегето қан тамырлық бұзылумен бірге жүреді. Криз уақытында систолалық және пульстік қысым жоғарылайды, қанның минуттық көлемі, веналық қысым және қанағысының жылдамдығы көрнекті артады. Жалпы шеткері қан қарсылығы артпайды, керісінше төмендеуі мүмкін. Криз әдетте 1 – 3 сағатта аяқтайды, бұл кезде зәр бөлінуі көбейеді. Мұндай криз ГБ (I, IIА) ерте сатысында кездеседі. Оның негізгі симптомдары: көзалдында "шіркей" байқалады, бастың ауырсынуы, жүрегі айну және құсу, қозу, діріл, ыстықтау, кейде зәрдің көбеюі.

Гипокинетикалық криз ертеден гипертониямен ауыратын науқастарда кездеседі, оның симптомы біртіндеп дамиды; диастолалық қысымның жоғарылауымен сипатталады және көрнекті ұзақ өтеді, ол ишемиялық инсульт тудыруы мүмкін.

Эукинетикалық криз систолалық, диастолалық АҚ жоғарылауымен сипатталады, әсіресе диастолалық қысымның жылдам жоғарылауы, көрнекті ауыр өтеді. Милық симптом басты орында тұрады: бастың ауырсынуы, айналуы, ұйқышылды, жүрегі айну, құсу. Көрудің бұзылуы да жиі кездеседі. Қанның минуттық көлемі және веналық қысым көп жағдайда өзгермейді. Шеткері қан қарсылығы жоғарылайды. Мұндай криз ГБ IIБ және III сатысындағы науқастарда кездеседі. 3-5 күн жалғасады, тажтәрізді жеткіліксіздік, сол қарыншалық жеткіліксіздік және ми қан айналысының бұзылысы байқалады.

Қайтымсыз қауіп факторы: жас (жасы қанша үлкен болса, қауіпте сонша жоғары болады), жыныс (ер), нәсіл (қара), тұқым қуалаушылық. Қайтымды қауіп факторы: семіздік (қан тамыр ішілік көлем ұлғаяды), атеросклероз (тарылған қан тамырдың қан қысымы артады), темекі шегу (никотин қан тамырды тарылтады), тұзы мол тамаққа бейімділік (натрий суды ұстап айналымдағы қан көлемін арттырады), алкоголь қабылдау (плазмадағы катехоламин мөлшері жоғарылайды), эмоциональды стресс (симпатикалық жүйке жүйесін ынтыландырады).

Клиникалық көрінісіне қарай үш түрге бөлінеді:

1) астматикалық – АҚ жылдам жоғарылайды, сол қарыншалық жетіспеушілік, жүректік демікпе ұстамасы, ал ауыр жағдайда мидың ісінуі байқалады.

2) ангинозды – АҚ кенет жоғарылаған фонында жүректік демікпе ұстамасы стенокардия және миокард инфаркті дамиды.

3) аритмиялық – кенет тахикардия пайда болады, пароксизмальды тахикардия немесе трепетанды жүрекшенің себебінен болуы мүмкін.

4) эпилептиформалы (тартысу) түрі

ЕМДЕУ.

Гипертониялық кризді емдеудің міндеті көп жағдайда артериялық қысымды қалыпты жағдайға жеткізу емес, артериялық гипертензия деңгейін субнормалды деңгейге жеткізу (150 - 170/95 - 100 мм с.б. ). АҚ жылдам төмендету мидың, таж артериясының және бүйректің қан айналысын төмендетуі мүмкін. АҚ қалпына келтіру жүкті әйелдердің кеш токсикозы, балаларға, қолқа қабатының жыртылуы бар АГ науқастардың көрсеткіші.

МЕЙІРБИКЕЛІК ҚАТЫСУ.

  1. науқасты физикалық және психикалық тыныштықпен қамтамасыз ету.

  2. дәрігерді шақыру;

  3. палатаны тексеру;

  4. науқасты горизонтальды күйде жатқызу;

  5. қолын және аяғын қыздыру;

  6. балтырдың бұлшық етіне қыша қою;

  7. маңдайға суық компресс;

  8. 0,325 г. ұнтақталған аспирин беру, 10мг нифедепинді тіл астына беру (коринфара)

  9. дәрігердің тағайындауы үшін 1мл 0.01% клофелин; 10мл 2,4% эуфиллин, 40-80 мг фуросемид (лазикса), 2мл 5% пентамин, 50 мг лабетолол, 5мл 25% магния сульфат дайындап қою.

  10. дәрігер дайындаған препаратты алып кіру

  11. науқастың АҚ, пульсін бақылау.

Гипертониялық криздің I типінде науқастың жағдайы дәрі қабылдауға жарайды, дәрі қабылдағаннан кейін 1-2 сағаттан кейін қан қысымы төмендейді. Резерпин 1-2,5 мг. бұлшық ет ішіне береді. Қажет болғанда 4-6 сағаттан кейін қайталауға болады. Жалпы мөлшері тәулігіне 5 мг. аспау керек. Өнімі жақсы 80 мг. фуросемидпен резерпин комбинациясы. Немесе резерпин + этакрин қышқылы 100 мг.. Дибазол 6-12 мл. бұлшық ет ішіне немесе көктамыр ішіне беру керек.

Гипертониялық криз II типінде 10-15 минут ішінде АҚ төмендету және гиповолемияны, мидың ісінуін жою керек. Осы мақсатпен 0,15-0,3 мг. клофелинді көк тамыр ішіне енгізу керек. 10-15 мин. өнімі көрінеді, қажет болғанда 1-4 сағаттан кейін қайталауға болады. Клофелин норадреналиннің босауын тежейді, оның әсері ганглиоблокатор тектес.

Үлкен және кіші қан айналымындағы қан тамырдың тонусын тез және күшті төмендету үшін ганглиоблокатор – бензогексон және пентаминді АҚ бақылау астында қолдану керек. пентамин ертіндісін 0,5 мл 5%, 20 мл.көктамырдан енгізу керек, изотоникалық натрий хлор ертіндісіне қосып көк тамырдан беру керек. Бұлшық ет ішіне беру үшін пентамин 1 мл.-лік 5%-тік ертіндісін қолдану керек. Бұлшық ет ішіне қабылдайтын пентаминнің гипотензивті өнімін дроперидол 1-3 мл 0,25% ертіндісін бұлшық ет ішіне беру арттырады. Ганглиоблокаторды әсіресе сол қарыншалық жетіспеушілік дамыған кезде қолдану керек. Арфонад (триметафан, камсилат) - ганглиоблокатор, жоғары қан қысымын тізгіндеу қиын болғанда және ми ісінуі байқалғанда шұғыл түрде қан қысымын төмендету үшін қолданылады, 500 мг арфонаданы 500 мл. 5% глюкоз ертіндісіне қосып көк тамырдан тамшылатып береді, минутына 30-50 тамшыдан бастап, тиісті нәтижеге қол жеткігенге дейін120 тамшыға дейін көбейтуге болады. Гиповолемияны және ми ісінуін жою үшін диуретиктер жақсы көмек көрсетеді. Оларды жоғарыда көрсетілген дәрілермен бірлікте парентеральді жолмен қолдануға болады.

Гипертоникалық кризді тізгіндейтін басты препараттардға нитропруссид натрий (артериалық және орталық веналық қысымды төмендетеді) және нифедипин (шеткері артериялардың тонусын төмендетіп, шеткері қан тамырлардың қарсылығын азайтады, таж тәрізді қан айналымды жақсартады) жатады. Нитропруссид натрий АҚ мұқиятты бақылау астында минутына 0,5 мкг/кг мөлшермен қолданылады.
кейбір науқастарға нифедипинді тіл астына 10-20мг беру тез және жақсы гипотоензивті әсер көрсетеді. 10 мг нифедифинді бір рет қолданғанда систолалық және диастолалық қысымды 25% төмендететеді. Тахикардия байқалғанда нифедипин мен анаприллинді қосып қолданады.
Жеткілікті, бірақ қысқа уақытқа АҚ төмендету үшін верапамил арқылы да жетуге болады. Верапамильді көк тамырдан берудің қарсы көрсеткіші р-адре-ноблокатормен емдеуден кейін. Егер өкпе ісінуінің қаупі немесе дамуы болса көктамырдан қосымша нитроглицерин беруге болады.
Гипертонилық криз, жедел сол қарыншалық жеткіліксіздікпен асқынғанда ганглиоблокаторы - 0,5 -1 мл 2,5% бензогексон ертіндісін, 0,5 - 1 мл 5% пентамин ертіндісін қолданып тізгіндеуге болады. Гипертониялық криздің нейровегетативті түрінде клофелинді 0,5 - 1 мл 0,01% ертіндісін 10 - 20 мл физиоертіндісіне қосып беруге болады. Өнімі болмағанда — көктамырда лазикс беріледі.
Гипертониялық криздің су-тұз (ісіну) түрінде диуретиктер арқылы тізгіндейді (нифедипин фонында). Эпилептикалық (тырысқақ) түрін нитропруссид натримен және лазикс (80 мг тамыр ішіне) немесе магний сулфатымен (20 мл 25% ертіндісін көк тамырдан баяу беру внутривенно медленно) емдейді. Криз кезеңінде науқас қолданатын гипотензивті дәрілердің барлық түрінің мөлшерін арттырып қолданады.

II. АНГИНОЗДЫ ЖАҒДАЙ

СТЕНОКАРДИЯ

Науқастың шағымы:

  1. кеуденің алақанның көлеміндей жерінің қысып (басып) ауырсынуы;

  2. ауырсынудың сол қолға, сол жауырын астына таралуы;

  3. жалпы әлсіздік, қорқыныш сезімі.


Қарау көрсеткіштері:

  1. терінің бозаруы;

  2. тыныс алудың жиілеуі;

  3. ентігу;

  4. жүректің қағуы

  5. тахикардия (брадикардия);

  6. жүрек тондарының әлсіреуі;

  7. АҚ өзгермейді;

  8. аритмия болуы мүмкін.

МЕЙІРБИКЕЛІК ҚАТЫСУ:

  1. науқасты физикалық және психикалық тыныштықпен қамтамасыз ету;

  2. нитроглицерин таблеткасын тіл астына беру (егер АҚс >100 мм с.б.);

  3. егер ауырсыну басылмаса, 3-5 минутттан кейін тіл астынан н\г қайта беру, дәрігерді шақыру (бәрі 3 таблетдан аспауы керек);

  4. жүрек аймағына қышы қою;

  5. көк тамырдан немесе бұлшық еттен беруге анальгетик әзірлеу: 2-4мл 50% анальгин, 5 мл баралгин;

  6. дәрігердің тағайындауы бойынша дәрі беру;

  7. 0,25 г ұнтақталған аспирин беру

  8. жүрек ауырсынуы жалғасты басылмаған кезде 1мл 2% промедол ертіндісін 10мл физертіндісіне қосып көк тамырдан беру керек.


Миокард инфаркты

Науқастың шағымы:

  1. үдемелі кеуде тұсының басып ауырсынуы (10 минуттан артық);

  2. қозу;

  3. жылдам әлсіздену;

  4. суық тер;

іш, тіс ауырсынуы мүмкін.

Қарау көрсеткіштері:

  1. терінің бозаруы, көгеруі;

  2. ауырсынудың пайда болуы физикалық жүктемемен немесе эмоциональды өзгерістермен байланысты болуы мүмкін;

  3. аяқ-қолдың суыуы;

  4. жиі, ырғақсыз, жіп тәрізді пульс;

  5. АҚс 80 мм с.б. төмен; АҚд 60 мм с.б. төмен.

  6. Жүрек тондары тұйықталған.

Мейірбикелік қатысу:

  1. Қатаң төсектік және эмоциональды тыныштықты орнату

  2. тез дәрігер шақыру

  3. тіл астына н\глицеринді қайталап беру (3-5 мин), егер АҚс >100 мм с.б.;

  4. Ылғалды оттегін беру

  5. 0,25 г ұнтақталған аспирин беру


Дайындау:

  1. таңғыш, шприцтер

  2. промедол

  3. баралгин

  4. димедрол

  5. дроперидол

  6. лидокаин

  7. строфантин

  8. допамин

  9. фентанил

  10. лазикс

  11. гепарин

  12. реланиум

  13. атропин

  14. пеногаситель (антифомсилан)


Ескерту:

  1. МИ кұмәнданған кезде спазмолитиктерді дайындауға және қолдануға болмайды (папаверин, но-шпа, платифиллин, спазган). Олар өліеттенген аймақтың қан айналысын нашарлатады.

  2. Ауырсыну н\глицерин және анальгетиктермен басылмағанда азот ингалияциясын қолдануға болады (аппарат – АН-8).




    1. ЖЕДЕЛ СОЛ ҚАРЫНШАЛЫҚ ЖЕТКІЛІКСІЗДІК

Жедел сол қарнышалық ЖЖ диагностикасы

  • Ентігу тұншығуға дейін

  • Ұстамалы, құрғақ немесе көпіршікті қақырықты жөтел, көкірік ауыздан немесе мұрыннан бөлінеді.

  • Ортопноэ күйі

  • Өкпенің артқы-төменгі бөлімінен бастап бүкіл кеудеден ылғалды сырыл естуге болады, аймақтық сырыл ұсақ көпіршікті, ал ісіну тұтас өкпеге жайылғанда ірі көпіршікті болады.

  • стоянии (клокочущее дыхание).

Жүргізген ем өнімсіз болған кезде, өкпенің ісінуі артады, АҚ төмендейді, бұл жасанды тыныс алдырудың көрсеткіші. Өкпенің ісінуін тізгіндегеннен кейін науқасты қарқынды терапия немесе жан сақтау бөліміне жатқызу керек.
Өкпе ісінуін басудың өлшемі:
— тыныс алу жиілігі минутына 22-26 дейін төмендеу;
— көпіршікті қақырық жоғалу;
— өкпеден естілетін ылғалды сырылдың жоғалуы;
— көгеру азаю;
— науқасты шалқасынан жатқызғанда өкпе ісінуінің қайталануының болмауы;
— гемодинамиканың тұрақты күйге келуі.
Науқасты тасымалдаған кезде басын жоғары көтеру керек.


Слайд 6.

Жедел сол қарыншалық жеткіліксіздігі кезіндегі жедел жәрдем берудің алгоритмі






    1. БРОНХ ДЕМІКПЕ ҰСТАМАСЫ

Жүрек демікпесінің клиникасы типтік сонымен бір уақытта әртүрлі. Науқас инспираторлы тұншығуға шағымданады. Олар төсекте отыру күйіне ауысады. Тыныс алу жиілігі минутына 30 – 35 ретке дейін жетеді.
Тыныс шуылды, тыныс әрекеті науқастың күшімен орындалады. Науқас бозарған, акроцияноз болуы мүмкін. Арық науқастардың мойын, жүрек аймағында тамыр пульсациясы көрінеді. АҚ мүмкін жоғарылайды, қалыпты немесе төмендеген болады. Өкпенің барлық аймағында дыбыс қатаяды, әртүрлі дыбысты, шашыраңқы сырыл, өкпе ісінуінде бастапқы уақытта ұсақ-, ортакөпіршікті сырыл, сосын ірі көпіршікті естіледі: өкпенің ортаңғы төменгі бөлігінде тыныс алу «су қайнағандай», алқызыл көпіршікті қақырық бөлінеді.
Дәрігерге дейінгі жедел жәрдем науқасты отырған күйге келтіру, аяғын таңғышпен таңу. Систолалық АҚ 90 мм. с.б. төмен болмаған науқастарға тіл астына нитроглицирин беру, әр үш минут сайын бір таблетка. Науқасқа аяғын ыстық суға малуды ұсыну.

Науқастың шағымы:

      1. тыныс алудың қиындауы

      2. дем шығарудың қиын, қысқа болуы

      3. құрғақ жөтел

      4. ысқырықты тыныс

      5. сөйлеудің қиындауы


Қарау көрсеткіштері:

  1. мәжбүрлі күй (ортопноэ, қолмен төсекті тіреп отыру)

  2. терінің бозаруы

  3. қоқыныш бейнесі

  4. қорапты перкуторлы дыбыс

  5. алыстан ысқырықты сырыл естілу

  6. тыңдағанда – тыныстың әлсіреуі, әртүрлі тембрлі құрғақ сырылдар

  7. пульсі жиі, толуы әлсіз


Мейірбикелік қатысу:

  1. аумен, жайлы күймен қамтамасыз ету

  2. предложить волевую задержку дыхания

  3. сальбутамол ингаляциясы (1-2 дем алғанда) (пожилым – атровент)

  4. көк тамырдан беруге 10мл 2,4% эуфиллин ертіндісін дайындау (дәрігердің тағайындауы бойынша)

  5. қыша қағазының иісін шығару

  6. ылғалды оттегімен ингаляция жасау

  7. тынысын, жөтелін, қақырық бар жоғын, пульсін, АҚ бақылау.


Демікпелік күй

Демікпелік күй – бұл бронх демікпесі бар науқастардың ағзасының жаңа сапалық жағдайы, оны пайда қылатын негізгі патогенетикалық механизмі бронхоспазм, шырыш қабатының ісінуі, гиперсекреция және β2 – адернорецепторының толық блокадасы, айқын гиперкапния, гипоксемия және жедел өкпелік жүрек синщдромы.
Демікпелік күй үш сатыға бөлінеді, 1-сатысы — симпатомиметикке резистентілік түзілу сатысы (суб­компенсация сатысы), 2- — толық өкпелік обструкция сатысы (декомпенсация сатысы), 3- — гипоксемиялық кома сатысы.


Симптомдары:

  1. тыныс жеткіліксіздігі

  2. бронхолитиктерге төзімділік

  3. тұншығу ұстамасының созылуы

  4. алыстан сырыл естілмеу

  5. шуылды тыныс, цианоз

  6. беттің ісінуі

  7. тахикардия, АҚ төмендеуі

  8. жауап қайтаруының төмендеуі

  9. тартысу


Мейірбикелік қатысу:

  1. шұғыл тасымалдау

  2. оттегімен емдеу (35-45% ауа құрамындағы оттегі)

  3. инфузионды терапия -3-3.5 л (гемодез, полиглюкин т.б.)

  4. эуфиллинді көк тамырдан беру

  5. преднизолон 60-90 мл әр 4 сағатта көк тамырдан беру

  6. гепаринді көк тамырдан беру

Тынысты тежейтін дәрілерді қолдануға тиым салынады (морфин, промедол, пипольфен


    1. АНАФИЛАКТИКАЛЫҚ ШОК

Анафилактикалық шок — бұл жедел аллергияның біршама ауыр көрінісі, IgE-антиденесінің қатысуымен және әртүрлі иммундық медиаторлардың қатысуының нәтижесінде клиникалық сілейменің көрінісін туындату. Этиологиялық факторы жоғары молекулалық қоспалардан қамтыған әртүрлі биологиялық экстраттар мен ферменттер болуы мүмкін. Дерлік кезкелген дәрілік немесе сақтандыратын препараттар ағзаның сезгірлігін арттырып сілеймелік реакция тудыруы мүмкін. Қасиетіне, оны қолдану жиілігімен, қабылдау әдісіне байланысты бір препараттар жиі, енді бірі сирек пайда қылуы мүмкін. Көптеген дәрілік заттар ағзадағы белоктармен қосылғаннан кейін гаптендік және антигендік қасиет көрсетеді.
Гетерологикалық және гомологикалық белоктар және полипептидті препараттар толық антиген болып табылады. Сілеймелік реакция антитоксикалық қан сарысуын, гомологиялық гамма-глобулинді және қан плазмасының белоктарын, полипептидті гормондарды (АКТГ, инсулин т.б.) қолданудан кейін пайда болады. Антибиотиктер, әсіріесе пенсилин жиі сілеймелік реакцияны тудырады.
Анафилактикалық сілейменің клиникалық көрінісі ағзаның мүшелері мен жүйелерінің күрделі кешенді симтом, синдромдарымен сипатталады. Сілейменің ерекшелігі жылдам дамуы, көрінісінің, ағымының және салдарының ауырлығы. Анафилактикалық сілейменің клиникалық көрінісі мен ағымының ауырлығына аллерген түрімен оны қабылдау жолы әсер көрсетпейді. Сілейменің 5 клиникалық түрі ажыратылады: типтік түрі, гемодинамикалық үлгісі, асфиксикалық, церебральды, құрсақтық. Анафилактикалық сілейменің ағымы қатерлі, қатерсіз, ауырласатын, қайтымды болуы мүмкін. Клиникалық көрінісі әртүрлі. Алайда заңдылығы бар: аллергне ағзаға түскеннен реакция дамығанға дейінгі аралық қанша қысқа болса, клиникалық көрінісі сонша ауыр болады. Аллерген ағзаға түскеннен 3 – 10 минут арасында дамыған анафилактикалық сілейменің өлімге алып келетін пайызы біршама жоғары.

Анафилактикалық сілейменің типтік түрінің бастапқы клиникалық көрінісінің басталуы мен сипаты әртүрлі болып келеді. Олардың анықтылық дәрежесіне байланысты үш стаыға бөлінеді: жеңіл, орташа, ауыр.
Жеңіл ағымында қысқа уақыттық продромалды кезеңінде терінің қышынуы, есекжем тектес бөртпе, эритема, гиперемия, Квинке ісігі, дауыстың қарлығуы қатарлылар байқалады. Объективті тері жамылғысының бозаруы, дем шығарудың қиындауымен сипатталатын бронхспазмы, алыстан құрғақ сырылдың естілуі, құсу, іштің түйіліп ауырсынуы, сұйық нәжіс, зәрдің бөлінуі, есін жоғалту. Артериальық қысым 60/30 - 50/0 мм с.б. дейін төмендесе, минутына 120 - 150 ретк дейінгі тахикардия анықталады.

Орташа ағымында — қорқыныш, бастың айналуы, жүректің, іштің ауырсынуы, есек жем, Квинке ісігі, тырысыу байқалады. Жалғасты естен тану, суық тер, терінің бозаруы, еріннің көгеруі, жіп тәрізді ырғақсыз пульс, АҚ кенет түсіп кетуі, тонның әлсіреуі, бронхспазм, нәжіс пен зәрді ұстай алмау, тырысу, қан кету анықталуы мүмкін.
Ауыр ағымында клиникалық көрінісі жай оғындай кенет дамуы мүмкін. Науқас дәрігерге өз жағдайын айтып үлгірместен, есінен танады. Терінің жылдам бозаруы, ауыздан көпіршік шығу, көз қарашығының кеңеюі, тырысу, айқын бронхспазм, АҚ мен пульс анықталмайды. Анафилактикалық сілейменің ауыр ағымында науқас өледі.
Сілеймеден кейінгі кезең 3 – 4 аптаға жалғасады, ол кезде жүйкелік зақымдалудың көрінісін (еске сақтау қабілетінің төмендеуі, бас айналу, бас ауырсыну, ұйқының бұзылуы), кардиалгияны, бауыр (сарғаю, терінің қышынуы, гепатмегалия) және бүйрек (олигурия, гематурия, протеинурия, бел аймағының ауырсынуы) зақымдалуының көріністерін байқауға болады.
Анафилактикалық сілейменің диагностикасы көп жағдайда қиын емес.
Диагноз қоюда патологиялық үрдістің дәрілік препараттарды қолданумен, немесе насекомдардың шағуымен тікелей байланысын, аурудың клиникалық көрінісінің ерекшелігін анықтау керек. Диагностикада аллергиялық анамнез басты орында тұрады.

Анафилактикалық сілеймені ажырату жедел жүрек қан тамыр жеткіліксіздігімен, миокард инфарктімен, эпилепсиямен (есін жоғалтып тырысу, нәжіс және зәрін ұстай алмау), жатыр сырты жүктілігімен (кенет іштің төменгі бөлімінің ауырсынуы, қынаптан қан кету мен сипатталатын коллап-тоидты жағдай) т.б.-мен ажырату керек.
Анафилактикалық сілейменің емдеу қағидалары ағзаның өмір сүруде маңызды қызметтерін сақтау үшін тез әрі жүйелі шара қолдану керек:
Барлық анафилактикалық сілейме жағдайындағы науқастар ауруханада, қарқынды терапия бөлімшесінде бір аптадан кем жатпауы керек.
Анафилактикалық сілеймені уақытында, өнімді емдеу нәтижесі науқасты асфиксиалық жағдайдан шығару, гемодинамиканы қалпына келтіру, тегіс бұлшық еттердің спазмын жоғалту, қан тамырдың өткізгіштігін төмендету және жалғасты пайда болатын асқынулардың алдын алу болып табылады.
Медициналық жәрдем нақты, жылдам, өнімді болу керек.

Науқастың шағымы

  1. қоқыныш сезімі, мазасыздық

  2. ауа жетпеу сезімі

  3. кеудесінің қысуы

  4. жүрегі айну, құсу

  5. ұнамсыз сезіну

  6. «ыстықтау», есекжем

  7. кенет жөтелу

  8. жүректің ауырсынуы

  9. бастың айналуы

  10. кейде іштің ауырсынуы

  11. кенет әлсіздену

  12. дәрі қабылдау мен байланысы


Қарау көрсеткіштері:

  1. сөйлеу байланысы бұзылу

  2. есінің бұзылуы

  3. терінің гиперемиясы, цианоз немесе бозару

  4. тершеңдік

  5. қозған қимыл

  6. аяқ-қолдың тартысуы

  7. көз қарашығының кеңеюі

  8. жылдам жіп тәрізді пульс

  9. АҚ анықтай алма

  10. жүрек тоны әлсіреген

  11. қиындаған, сырылды тыныс, ауыздан көпіршік шығу


Мейірбикелік қатысу:

  1. аллергеннен аулақтау

  2. тыныс жолының өткізгіштігін қамтамасыз ету

  3. жайлы күйге келтіру

  4. оттегі ингаляциасын беру

  5. дәрігер шақыру

  6. инъекциия немесе шаққан орынды жуу (0,5мл 0,1% адреналин және 5мл изотоникалық натри хлорид ертіндісі).

  7. 5мл адреналинді бұлшық еттен немесе басқа жолмен беру

  8. пульсті, АҚ бақылау

  9. дәрігердің тағайындауы бойынша 60-90 мг преднизолон көк тамырдан беру, 2мл 2% супрастинді бұлшық еттен беру

  10. бронхоспазм үшін 10мл 2,4% эуфиллин ертіндісін дайындау; тахикардия кезінде – 1мл 0,06% коргликонды көк тамырдан; АҚ тұрақтандыру үшін – 1мл 1% мезатон ертіндісін беру керек.

  11. жүрек - өкпе жан сақтау бөлімінде дарігермен бірге болу керек.


Иллюстралық материялдар: слайдтар:

    1. Гипертоникалық криздің негізгі шағымдары. Қарау көрсеткіштері. Мейірбикелік қатысу.

    2. Ангинозды жағдайдың негізгі шағымдары. Қарау көрсеткіштері. Мейірбикелік қатысу.

    3. ЖСҚЖ негізгі шағымдары. Қарау көрсеткіштері. Мейірбикелік қатысу.

    4. БД негізгі шағымдары. Қарау көрсеткіштері. Мейірбикелік қатысу.

    5. Анафилактикалық сілейменің негізгі шағымдары. Қарау көрсеткіштері. Мейірбикелік қатысу. Жедел жәрдем алгоритмі.


Әдебиеттер:

негізгі

  1. Ішкі ағза ауруларының пропедевтикасы : Оку қуралы / Айтбембет, Бегалы Нурманулы. - Алматы : Кітап, 2005. - 568 с

  2. Пропедевтика внутренних болезней : учебник / Н. А. Мухин, В. С. Моисеев. - М. : ГЭОТАР-Медиа, 2009. - 848 с

  3. Ішкі аурулар пропедевтикасы пәнінің клиникалық дәрістері : оқу құралы / Қ. Ж. Ахметов. - [б. м.], 2009. - 210 с

  4. Терапиядағы мейірбике ісі – Астана «Фолиант», 2007


қосымша

    1. Непосредственное исследование больного : Учеб.пос. [для практ.занятий] / Гребенев, Андрей Леонидович, Шептулин А.А. - М. : МЕДпресс-информ, 2005. - 170 с

    2. Пропедевтика внутренних болезней : Учеб.пос.для медвузов / Полушкина, Надежда Николаевна, Клипина Т.Ю. - М. : ВЛАДОС, 2005. - 288 с. - (Конспекты лекций для медицинских вузов)

    3. Ішкі аурулар клиникасында ауру тарихының жүргізілу үлгісі : студенттерге арналған оқу-әдістемелік құралы / [и др.] ; КГМУ. - Қарағанды, 2009. - 36 б.

    4. Методика и техника обследования больных с заболеваниями сердечно-сосудистой системы: учебно-метод пособие. - Караганда.- 2010-44с.

    5. Основы диагностики внутренних болезней : Учеб.пос.для вузов / Богатырев, Валерий Георгиевич. - Ростов н/Д : Феникс, 2005. - 190 с



Бақылау сұрақтары (кері байланыс):

        1. Гипертониалық криздің клиникалық үлгілерін көрсетіңіз.

        2. Өкпе ісінуі жойылуының өлшемдерін көрсетіңіз.

        3. МИ негізгі көріністері.

Похожие:

Пәні: pvbsdt 2211 «Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядан мейірбикелік іс» iconПәні: pvbsdt 2211 «Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядан мейірбикелік іс»
Дәрістің мақсаты: студенттерді эндокрин және қан жүйесі ауруларының негізгі көріністерімен; бақылау мен күтудің негізгі ерекшеліктерімен,...
Пәні: pvbsdt 2211 «Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядан мейірбикелік іс» iconПән: «Мейірбике ісі негіздері»
Силлабус (студенттің жұмыс бағдарламасы) «Ішкі аурулар пропедевтикасы» пәні бойынша интеграцияланған типтік оқу бағдарламасы негізінде...
Пәні: pvbsdt 2211 «Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядан мейірбикелік іс» iconКурсы: 2
Силлабус (студенттің жұмыс бағдарламасы) «Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядағы мейірбике ісі» пәні бойынша типтік оқу бағдарламасы...
Пәні: pvbsdt 2211 «Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядан мейірбикелік іс» iconКурсы және оқу семестрі 3/5
Силлабусты (студенттің жұмыс бағдарламасын) ішкі аурулар пропедевтикасы кафедрасы құрастырды Клиникалық медицинаға кіріспе Типтік...
Пәні: pvbsdt 2211 «Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядан мейірбикелік іс» icon2006ж жмбс бойынша жұмыс бағдарламасы
Пәннің интеграцияланған жұмыс бағдарламасы ішкі аурулар пропедевтикасы кафедрасында интеграцияланған типтік оқу бағдарламасы негізінде...
Пәні: pvbsdt 2211 «Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядан мейірбикелік іс» iconПәні Мейірбикелік қызметтегі әкімшілік процесс және менеджмент Пән коды
Жұмыс бағдарламасы Қазақстан Республикасы мемлекеттік жалпыға білім беру стандарты және "Мейірбикелік қызметтегі әкімшілік процесс...
Пәні: pvbsdt 2211 «Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядан мейірбикелік іс» iconКӘсіптік тәжірибе бойынша жұмыс бағдарламасы
Кәсіптік тәжірибе бойынша жұмыс бағдарламасы ішкі аурулар пропедевтикасы кафедрасында «Клиникаға кіріспе – 2» пәнінің типтік оқу...
Пәні: pvbsdt 2211 «Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядан мейірбикелік іс» iconФ кгму 4/3-05/03 ип №6 14 маусым 2007 ж
Асқорыту жүйесінің бұзылуы бар науқастарды мейірбикелік диагностика, мейірбикелік күтім жоспарын құру, мейірбикелік араласулар әдісі,...
Пәні: pvbsdt 2211 «Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядан мейірбикелік іс» iconІшкі аурулар пәні бойынша білімді, іскерлік пен машықтарды бағалауға арналған бақылау-өлшеу қҰралдары
Шкі аурулар пәні бойынша білімді, іскерлік пен машықтарды бағалауға арналған бақылау-өлшеу қҰралдары
Пәні: pvbsdt 2211 «Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядан мейірбикелік іс» iconҚБҚ 54. 101 Қмму әдістемелік Кеңесінің отырысында талқыланды және құпталды Хаттама №2
Т. З. Сейсембеков «Астана Медицина Университеті» аб №3 ішкі аурулар кафедрасының профессоры, м.ғ. д
Разместите кнопку на своём сайте:
Документы

База данных защищена авторским правом ©kzdocs.docdat.com 2012
обратиться к администрации
Документы
Авторефераты
Лекции
Программы
Документы
Случайный документ
Главная страница